Wat is meditatie?

Tot voor enkele jaren bracht het woord mediteren bij velen opgetrokken wenkbrauwen, hocus-pocus gevoelens en soms ook kriebels teweeg. Wat velen niet wisten is dat het o.a. bij mediteren om de kunst van de mentale kracht en zelfbeheersing gaat. Dat we mediteren gebruiken om meer van het leven te genieten omdat we door te mediteren bewuster en relaxter worden. Dat we bij meditatie er naar streven om minder op de 'automatische piloot' te leven, meer tijd in het NU ofwel het moment doorbrengen en bovenal om oplettender te zijn. Het leven is fantastisch, maar we moeten het nog wel even zien! In de huidige maatschappij waarin we steeds drukker en drukker zijn, worden onze hersenen onophoudelijke gebombardeerd met stimuli en krijgen we een steeds grotere behoefte aan ontspanning en rust. Meditatie kan ons hierbij van groot nut zijn.

Maar wat is nu dan mediteren? Is het een ervaring, techniek of gewoon een einddoel? In onze visie is mediteren elke techniek die ons in staat stelt ons lichaam en onze geest te relaxen en bovendien onze geest te verlossen van onnodige gedachten en hersenactiviteit. Mediteren is voor ons geen einddoel of bijzondere ervaring, maar gewoon een bijzonder nuttige techniek die ons helpt de geest te temmen en het lichaam te relaxen. Over het algemeen voldoet elke meditatie aan de volgende drie basisprincipes:

1) We focussen op één ding of object om onze geest te concentreren. Deze focus kan o.a. op onze ademhaling, een woord dat we herhalen, sensaties in ons lichaam, of zelfs onze gedachten zijn. Vaak concentreren we ons bij het mediteren op onze zintuigen. Als we ruiken, voelen, luisteren of proeven ontsnappen we aan onze gedachtespinsels en zijn we weer in het moment. 

2) Als onze gedachten afdwalen, brengen we deze terug naar ons meditatieobject of focus. We proberen onze gedachten niet weg te stoppen of te onderdrukken. Vechten om onze geest tot rust te brengen heeft niets met ontspannen en relaxen te maken. Het hele proces is alsof we met een camera op een object inzoomen. Het object treedt op de voorgrond en alle andere zaken zijn wel aanwezig maar verdwijnen naar de achtergrond. Iedere keer als we afgeleid worden door objecten op de achtergrond zoomen we weer in op ons object op de voorgrond. Dit proces herhaalt zich tijdens een meditatie soms wel een oneindig aantal keer.

3) Alle gedachten en sensaties laten we tijdens de meditatie aan ons voorbij gaan. Als we mediteren horen we nog steeds het geluid van voorbij razend verkeer, voelen we nog steeds de kater van gisteren, denken we nog steeds aan de klussen die we morgen moeten doen etc. Het grote verschil is dat deze afleidingen ons niet meer hoeven te storen. Tijdens het mediteren proberen we niet te oordelen, conclusies te trekken of over bijzaken na te denken. We accepteren het huidige moment zoals het is. Mediteren verschilt van andere vormen van ontspanning in de zin dat we tijdens de ontspanning wakker, alert en gefocust zijn. We zijn ontspannen en toch alert. Onderzoek wijst uit dat naarmate we ons langer met meditatie bezighouden we fundamenteel steeds meer ontspannen worden. Tegelijkertijd worden we ook opmerkzamer en bewuster, iets wat andere ontspanningstechnieken niet tot stand brengen, omdat ze het aandachtsvermogen niet trainen. We moeten mediteren dus niet met een droom, slaap of trancetoestand verwarren, want tijdens die momenten zijn we, in tegenstelling tot bij meditatie, niet bewust en alert.